Güvenli Spor Paketi Nedir?
Spor faaliyetlerinde bulunan amatör ya da profesyonel herkes sakatlık riskleri ile karşı karşıyadır. Bu sakatlıklar basit kas yaralanmalarından kronik kardiyak ritim bozukluklarına kadar geniş bir yelpazede görülebilir. Profesyonel sporcularda bu sakatlıklar ve devamında karşılaşılan iyileşme süreçleri performans kaybına ve müsabaka kaçırılmasına neden olmaktadır. Amatör sporcularda ise spor yapmaya olan heyecanın kaybolması ve genel olarak sağlık durumunun kötüye gitmesine neden olabilmektedir.
Sporcular ve aktif spor yapan kişiler bir takım “genetik yatkınlıklar” taşıdıkları zaman; özellikle de “performanslı” sporlar yapıyorlarsa, hafif yaralanmalardan çok daha ağır sağlık sorunlarına yol açabilecek problemler ile karşılaşabilmektedir. Güncel bilimsel veriler çerçevesinde 2000’den fazla gendeki yatkınlık faktörlerinin önemli sakatlıklarla ve hatta ani ölüm riski ile ilişkisi olduğu bilinmektedir.
Spor sırasında gerçekleşen sakatlıkların ve ani ölümlerin nedenini anlayabilmek ve önlem alabilmek için tüm dünyada birçok bilim insanı çalışmalar yürütmektedir. Erişkin bir kişide sakatlıklara ya da ani ölüme sebep olan genetik risk faktörleri ile ilgili bilgilerimiz her geçen gün katlanarak artmaktadır. Bu risk faktörlerinin önemli bir bölümü kalp kası ve kardiyak ritim bozuklukları, bağ dokusu hastalıkları, kanama ve pıhtılaşma bozuklukları, bağışıklık sistemi hastalıkları, beyin ve sinir sistemi veya metabolik hastalıklarla sonuçlanmaktadır. Ailesinde veya kendisinde bu hastalıklar için bulgusu olanlar daha büyük risk altında olsa da; hiçbir ön bulgusu olmayan insanlarda dahi genetik risk faktörleri tespit edilebilmektedir. Bu sebeple profesyonel veya amatör spor yapan herkes için genetik taramalar, sağlıklı ve güvenli spor yapabilmeleri için önemli bir hale gelmiştir.
Özel İntergen Genetik Hastalıklar Değerlendirme Merkezi tarafından oluşturulan Güvenli Spor Paketi, koruyucu hekimlik faaliyetleri ile sporcu sağlığını korumayı asıl hedef belirleyerek; spor müsabakaları sırasında gerçekleşen ölümleri engellemek, yaralanmaları azaltmak ve sakatlıklarda “sporcuya özel” doğru tedavi yöntemlerini uygulayabilmek amacıyla tasarlanmıştır. Hazırladığımız geniş kapsamlı “Güvenli Spor Paketi” sayesinde genetik risk faktörlerinin analizi günümüzde mümkün hale gelmiştir.
*Oluşturduğumuz güvenli spor paketi, spor genetiği ile ilgili etik ve bilimsel çalışmaları derleyen en etkin kaynaklardan biri olan Avustralya Spor Enstitüsü'nün referanslar bölümünde belirtilen makaleler eşliğinde düzenlenmiştir.
Güvenli Spor Paketi ile İlgili Bilinmesi Gerekenler
1) Sağlık ile ilgili konularda, genetik test istemi ve genetik danışmanlık Tıbbi Genetik Uzmanları tarafından yapılmalıdır.
2) Güvenli Spor Paketi kapsamında yapılacak genetik testler kişinin izni doğrultusunda gerçekleştirilmekte ve kişiler muhtemel diğer bulgularla ilgili bilgilendirilmektedir.
3) Çalışma çerçevesinde hangi genetik bilginin hangi amaçla kullanılacağı kişilerle net olarak paylaşılmaktadır.
4) Çalışma kapsamında, rapor kısmında belirtilenden örnek genlerden daha fazla gen incelenmekte ve analizler gerçekleştirilmektedir.
5) Çalışma sonucunda elde edilecek veriler gizlidir ve aksi tercih edilmedikçe 3. kişilerle paylaşılmayacaktır.
6) Genetik testlerin gerçekleştirilmesi için gerekli olan biyolojik materyal, mümkün olan en basit yollardan elde edilecektir (Tercihen periferik kan, aksi durumlarda ağız içi sürüntü).
7) Gerçekleştirilecek testin devamında herhangi bir spordan dışlama ya da herhangi bir spora karşı yetenek tespiti yapılabilmesi söz konusu değildir.
8) Çalışma sonucunda; bilimsel çalışmalar ve klinik gözlemlerle desteklenen, kişinin genel sağlık durumunu olumlu etkileyecek ve sakatlık riskini azaltacak çıkarımlar da aktarılacaktır.