Bu, müəyyən bir anda hüceyrə daxilində ifadə olunan bütün RNA molekullarının sekanslanmasına imkan verən və müəyyən parametrlər əsasında kəmiyyət müqayisələri aparmağa şərait yaradan bir texnologiyadır.
DNT sekanslama ilə əldə olunan məlumatlarla müqayisədə, RNA-əsaslı tədqiqatlar hüceyrənin dinamik quruluşu və bioloji prosesləri haqqında daha dərin anlayış təmin edir.
RNA sekanslama hazırda həm rutin tədqiqatların, həm də elmi araşdırmaların ayrılmaz bir hissəsinə çevrilmişdir.
Bu texnologiyanın tətbiq sahələrindən bəziləri:
-
Xəstəlik mexanizmlərinin izahı
-
Yeni dərman hədəflərinin müəyyənləşdirilməsi
-
Diaqnostik və proqnostik biomarkerlərin aşkarlanması
-
DNT-də aşkar edilmiş variantların funksional təsirlərinin müəyyənləşdirilməsi
-
Alternativ transkriptlərin müəyyən edilməsi
-
Füzyon/translokasiya məhsullarının aşkarlanması
-
RNA variantlarının müəyyənləşdirilməsi
-
Kodlaşdırmayan RNA-ların analizi
Xüsusilə leykoz və limfoma xəstəliklərinin diaqnozu, müalicəsi və proqnoz izlənməsində rutin hala gəlmişdir.
Leykoz və limfoma üzrə aparılan rutin tədqiqatlarda əksər işlər FISH və real-time üsullarla aparılır və burada konkret füzyonlar, delesiyalar və duplikasiyalar hədəfə alınır. Başqa sözlə, yalnız seçilmiş hədəf sahələr incələnir.
FISH və real-time metodları ilə qiymətləndirilən parametrlər diaqnoz və proqnoza təsirinə görə seçilir.
Lakin RNA sekanslama ilə yalnız məlum füzyonları aşkarlamaqla kifayətlənmir, həm də yeni immunoterapiya hədəfi ola biləcək genlər və proqnoz və izləməyə təsir edə biləcək variantlar da müəyyən edilə bilir.
Bu metodla bütün füzyonlar, intragenik inversiyalar, duplikasiyalar və gen ifadə səviyyələri analiz edilə bilər.
Bu səbəbdən, aydın diaqnoz qoyula bilməyən, xəstəliyin gözlənilməz gedişat göstərdiyi, müalicəyə cavab alınmadığı və ya müalicə zamanı ağırlaşmaların baş verdiyi hallarda RNA sekanslama çox uğurlu nəticələr verir.
RNA sekanslama leykozlarda tez-tez rast gəlinən delesiyalar/duplikasiyalar kimi nüsxə say dəyişikliklərini və füzyon anomaliyalarını, həmçinin bu anomaliyaların funksional təsirlərini aşkar edir.
Bundan əlavə, ekzom sekanslama ilə birlikdə aparıldıqda, ailəvi leykoz və xərçəng halları da müəyyən edilə bilir və leykozla əlaqəli demək olar ki, bütün variantlar—polizomiyalar da daxil olmaqla—funksional təsirləri ilə birlikdə aşkarlana bilir.